همه چیز درباره الماس تراشکاری؛ از انتخاب تا نگهداری و برندهای معتبر

۱ بازديد
مقدمه

دنیای ساخت و تولیدات صنعتی، بدون فرآیند تراشکاری و ابزارآلات مرتبط با آن قابل تصور نیست. برای به‌دست آوردن قطعات دقیق، با کیفیت و صیقلی، ابزار برشی حرفه‌ای نقش کلیدی ایفا می‌کند؛ در این میان، الماس تراشکاری (Carbide Insert / Cutting Insert) به عنوان قطعه‌ای پیشرفته و مصرف‌شدنی در دستگاه‌های تراش و CNC، نقطه قوت و مرکز عملیات برش فلزات سنگین و با دقت بالا است.

الماس تراشکاری چیست؟

الماس تراشکاری یا اینسرت تراشکاری، قطعه‌ای کوچک اما حیاتی در ابزارهای ماشین‌کاری است که با نصب روی هولدر (نگهدارنده)، وظیفه برش، کف‌تراشی، شیارزنی، روتراشی، پیچ‌تراشی و سایر عملیات را دارد. برخلاف ابزارهای یک‌تکه قدیمی، اینسرت‌ها قابل تعویض‌اند و پس از کند شدن، به‌راحتی جایگزین می‌شوند.
نام “الماس” در این ابزارها به معنای استفاده واقعی از الماس طبیعی نیست، بلکه به دلیل سختی و دوام فوق‌العاده، این نام رایج شده است. ماده اصلی آن‌ها کاربید تنگستن یا سرامیک‌های صنعتی با روکش‌های خاص است.

ساختار و اجزای الماس تراشکاری
  1. بدنه (Substrate): عموماً از پودر کاربید تنگستن فشرده و پرس شده ساخته می‌شود که سختی بسیار بالا و مقاومت مناسبی در برابر حرارت و ضربه دارد.
  2. روکش (Coating): سطح الماس با لایه‌های مقاوم نظیر تیتانیوم نیترید (TiN)، تیتانیوم کربونیترید (TiCN)، آلومینیوم اکسید (Al₂O₃) یا حتی الماس صنعتی روکش می‌گردد تا مقاومت در برابر سایش، چسبندگی و حرارت چندین برابر افزایش یابد.
  3. لبه‌های برش (Cutting Edge): قسمت فعال و موثر که فرم و زاویه آن‌ها بسته به نوع عملیات و هدف، طراحی می‌شود.
  4. شیار و سوراخ مرکزی: این بخش جهت نصب و فیکس کردن الماس روی هولدر یا ابزارگیر تعبیه شده است.
انواع الماس تراشکاری از نظر شکل و کاربرد

۱. از نظر هندسی (شکل و زاویه):
  • مربعی (S)، مثلثی (T)، الماسی (D)، مستطیلی ©، گرد ®، و …
  • هر فرم برای نوع خاصی از عملیات (برش عمومی، پرداخت، پیش‌تراشی، شیارزنی و…) مناسب است.
۲. از نظر جنس:
  • کاربیدی (Carbide): رایج‌ترین و مقاوم‌ترین، مناسب برای انواع فلزات
  • سرامیکی (Ceramic): برای سرعت‌های برشی بالا و فلزات سخت
  • سی‌بی‌ان (CBN): برای آلیاژهای فوق‌سخت مانند چدن سخت و سوپر آلیاژ
  • PDC یا الماس‌پوش: برای پرداخت فوق‌العاده و برش مواد غیرآهنی مثل آلومینیوم
۳. از نظر نوع روکش:
  • بدون روکش (Uncoated)
  • روکش TiN, TiCN, TiAlN, Al₂O₃ یا DLC
۴. کاربرد تخصصی:
  • کف‌تراشی، روتراشی، سوراخکاری، شیارزنی، رزوه‌تراشی، پرداخت یا برش سنگین
کدگذاری و استانداردها

الماس تراشکاری طبق استانداردهای ISO/ANSI با ترکیبی از حروف و اعداد نام‌گذاری می‌شود (مثلاً CNMG120408):
  • حروف اول: شکل هندسی (C، S، D، T و …)
  • حروف دوم: زاویه و براده‌شکنی
  • اعداد: ابعاد اینسرت (طول، ضخامت، شعاع لبه)
این کد برای مطابقت اینسرت با هولدر و نوع دستگاه حیاتی است.

کاربردهای الماس تراشکاری
  • برش و فرم‌دهی به قطعات فولادی، چدن، آلومینیوم، استیل و غیرآهنی‌ها
  • کف‌تراشی و روتراشی سنگین در صنایع خودرو، نفت و گاز، راه‌آهن و تولیدات سنگین
  • ایجاد شیار، رزوه، استپ و عملیات پرداخت با کیفیت بالا
  • تراش دقیق قطعات CNC و فرزکاری پیشرفته
مزایای استفاده از الماس تراشکاری
  1. سرعت و دقت بالا: سرعت برش بسیار بیشتر نسبت به ابزار سنتی و دقت صیقلی بالا
  2. کاهش زمان توقف ماشین: تعویض آسان و سریع بدون نیاز به بازکردن هولدر و ابزارگیر
  3. کیفیت سطح عالی: لبه تیز و روکش‌های پیشرفته برای پرداخت آینه‌ای
  4. طول عمر ابزار: مقاومت عالی در برابر سایش، شوک حرارتی و چسبندگی
  5. انعطاف در کاربرد: تنوع مدل‌ها و اشکال برای هر نوع عملیات و جنس قطعه
  6. صرفه‌جویی اقتصادی: به دلیل مصرفی بودن و افزایش بازده خط تولید
نکات کلیدی در انتخاب الماس تراشکاری
  • نوع قطعه کار: متریال قطعه (فولاد، آلومینیوم، چدن، آلیاژها)
  • نوع عملیات: برش پرداختی یا خشن، شیارزنی، رزوه‌تراشی و…
  • سرعت برش و عمق: هر مدل برای سرعت و عمق تراش خاص بهینه است
  • پروفیل و مدل هولدر: باید با اینسرت همخوانی داشته باشد
  • انتخاب روکش مناسب: شرایط عملیات (دما، سایش، نوع براده) تعیین‌کننده نوع روکش است
  • برند و کیفیت ساخت: توصیه به استفاده از برندهای معتبر جهت اطمینان از عمر ابزار و کیفیت نهایی
نکات نگهداری و طول عمر الماس تراشکاری
  • همیشه دقت کنید اینسرت سالم و بدون لب‌پرشدگی باشد
  • در پایان هر شیفت، ابزارها تمیز و در جعبه قرار گیرند
  • هرگز اینسرت را بیش از حد سختی تحت فشار نگذارید (تنظیم سرعت و بارگذاری مناسب)
  • از روانکار یا کولانت بسته به متریال استفاده کنید
  • همخوانی کامل روکش و جنس ابزار با قطعه‌کار
برندهای معتبر و قیمت تقریبی (۱۴۰۳)

برندهای جهانی: سندویک (Sandvik)، والتر (Walter)، ایسکار (Iscar)، تنگالوی (Tungaloy)، کورلوی (Korloy)، کنت (Kennametal)
برندهای ایرانی: یزدتولز، بهران، آروین تولز و…
دامنه قیمت: بسته به اندازه، روکش و کاربرد، از حدود ۲۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان به ازای هر عدد (و در نوع وارداتی حرفه‌ای با روکش خاص تا دو میلیون تومان).

جمع‌بندی

الماس تراشکاری یا اینسرت تراش، ابزاری حیاتی برای هر کارگاه صنعتی یا خط تولید پیشرفته است که به شما امکان برش با بالاترین دقت، سرعت، کیفیت